Havenstructuur

Hallo M.,
Het officiële conceptontwerp structuurvisie Havenkwartier ter inzage gelezen. Weinig verandering. Het globale plan klopt gewoon met groen, duurzaam en diverse doorsteekjes. Als ik vóór 13 februari ga reageren, dan zou ik echter het volgende opmerken over wat mij opviel:

1. De relativering van oversteek industrieweg*
2. De niet-competitieve aard van cultuur in havengebied tov geprotegeerd centrum
3. Het voorstel om géén gebouwen aan te wijzen voor (pop)cultuur, want “voornaamste functie wonen”*
4. Onderdoorgang blijft onveilig *, waarom alsnog geen mooi beveiligde fiets/loopbrug over het spoor met korte cirkelaanloop? (De fietser moet zijn fiets lopend de korte hellingbaan op- en afsjouwen, het is toch langzaam verkeer)
5. De onbenutte aanwezigheid van waterkant tav woningen en recreatie. 
6. Heel constructief de tekstuele aandacht voor ateliers en broedplaats, maar culturele uitwerking mist duiding, vreemd mede gezien de gemeentelijke programmabegroting 2024.
7. Het onvermeld laten van voorgaand onderzoek en plannen van DeFKa Research, Hanze Hogeschool en Boei.

*zie deze Bijlage: verwerking reacties consulterende raad structuurvisie Havenkwartier (2-11-2023).

Groet, G.

——— + ———-

Programmabegroting 2024 Assen

Op 6 en op donderdag  9 november 2023 vaststellend, bespreekt de Asser gemeenteraad de Programmabegroting voor 2024. Er staat heel veel goeds in over heel veel noodzakelijke kwesties, zoals bijvoorbeeld over klimaat, duurzaamheid, nieuwbouw, vervanging oudbouw, basisbanen en veiligheid. Met bijbehorende cijfers en financiële ramingen tot en met 2027. Waar men niet verder wil gaan dan 2024 ligt dat aan kortere termijn afspraken en wordt na evaluatie in een midtermview 2025 bekeken wat te budgetteren over een langere termijn.

Wat viel ons op in eerste lezing? Vooral de pagina’s:

P.16-kunstwerken, hoog budget in 2027 (6,3 ton) en op p.89 gaat het om 1,5 miljoen. Niet helder is welk deel staat voor infrastructurele kunstwerken en welk deel betreft kunstwerken in de openbare ruimte. Op p.18- een actief grondbeleid ten aanzien van havenkwartier. Op p.29-Universiteit vh Noorden: Ontwikkelagenda Samen Innoveren Assen; UvhN behoort tot beleidsterrein ‘Aantrekkelijk Assen’. Op p.44-ook Aantrekkelijk Assen: kunst en cultuur, het totaalbudget wordt niet nader gespecificeerd. Op p.48-eveneens Aantrekkelijk Assen: Heel opvallend hier de nadruk op herinrichting museumkwartier en ingang DM, plus flexibele werkplekken en ateliers in lege panden, plus de zorg om cultuurinstellingen in Havenkwartier

Citaat P.48: “Inzet (publieke) gebouwen

Samen met de grote culturele instellingen nemen we initiatief tot het breder inzetten van (publieke) gebouwen voor bedrijfsmatige en maatschappelijke activiteiten. Bijvoorbeeld met flexibele werkplekken of tijdelijke ateliers. Door de ontwikkelingen in het Havenkwartier raken diverse culturele organisaties hun huisvesting kwijt. We streven naar goede herhuisvesting voor de culturele organisaties. We gaan onderzoeken welke behoefte er is aan broedplaatsen en ateliers (tijdelijk en structureel) en financiën. Vervolgens dient beleid hierover worden vastgesteld.

Wanneer doen we dat? 2024 – 2025.” (Het betreft ‘gemeentelijke’ gebouwen, aldus het technische antwoord op vragen CU)

Op dezelfde pagina 48: “Afronding beleidsperiode Kunst en Cultuur 2021 – 2024

Vanuit de huidige beleidsperiode toewerken naar een nieuwe beleidsperiode Kunst en Cultuur die past bij de hedendaagse ontwikkelingen en de ambities die hierover in Assen leven. Wij komen met een voorstel hoe we willen komen tot een nieuwe beleidsperiode Kunst en Cultuur en op welke wijze het culturele werkveld hierbij betrokken wordt. Ook maakt een terugblik over de jaren 2021 – 2024 hiervan onderdeel uit. Wanneer doen we dat? 2024”

Op p. 52/54-bedrijfsvoering, gaat het over participatie, het nieuwe werken en faciliteren. Er komen ‘participatiecoaches’ en kwartaal verslagen naar de raad naast smartificatie (digitale) methodes, aldus technische antwoorden op vragen CU. Met als direct voornemen op p.55 de constructie van een stadhuiskamer in de ontvangsthal: het “contactplein”.

Op p.87 wordt wel alvast onderscheid gemaakt wat betreft kunstwerken: “Kunst in de openbare ruimte (niet infrastructurele kunstwerken) maakt onze leefomgeving mooier, kan het historisch bewustzijn versterken en draagt bij aan de identiteit van onze stad. In 2022 is de Kunst & Cultuurnota 2021 – 2024 vastgesteld waar ook beeldende kunst in de openbare ruimte op basis van de percentageregeling en het onderhoud daaraan is opgenomen. Helaas werkt de link naar de Kunst en cultuurnota 2021-2024 niet. In 2024 wordt de huidige nota geëvalueerd in verband met de komende 4 jaar > 2024-27.

Dan, eindelijk. Op de laatste p.151-152 wordt de begrotingssubsidies uitgesplitst naar instelling, inclusief de cultuurbegroting met alle instellingen voor 2024. Het wordt een druk jaar 2024.

——— + ———

Asser Ambitie Agenda op Promotiedagen 2023

Op 7 november wordt door het College het pamflet de Asser Ambitie Agenda tijdens de Groninger Promotiedagen gepresenteerd, als attractieve regionale propositie voor de Tweede Kamer (verkiezingen 22 november 2023). Thematische ondertitel: “een sterker, slimmer en schoner Assen”. Hetgeen slaat op de beoogde speerpunten veiligheid en onderwijs, zorg en innovatie, duurzaam en natuur.

Promotiedagen 2023, Groningen: Het nieuwe Noorden, op naar 2040

Deelnemers. “De Promotiedagen is er voor het volledige noordelijke MKB. Groot en klein, en van Startups tot gevestigde orde; heel zakelijk Noord-Nederland is aanwezig als deelnemer én bezoeker.“

Het lijkt er op dat dit Nieuwe Noorden voor de cultureel ondernemer en de kunst- en culturele sector als geheel, niet wordt gezien als het  juiste platform annex beursvloer. Maar dat valt reuze mee. De branche Horeca, cultuur en recreatie wordt vertegenwoordigd door Borg Verhildersum, Buitenplaats, Waddenmuseum en het toekomstige (2025) Werelderfgoedcentrum Waddenzee. Op het gebied van onderwijs is onder meer de TechHub Assen aanwezig en uit Oldenburg de Jade Hochschule die zich profileert in de branche Energie en Milieu. Voor het overige zijn het voornamelijk zakelijk-economische bedrijven naast regiogemeentes zoals Groningen zelf, Assen, Tynaarlo, Noordenveld, Westerkwartier, Smallingerland en ook de stad Leer.

—— + ———

Concept Structuurvisie mei 2023

De structuurvisie Havenkwartier Assen is half mei verschenen. Het is de bedoeling dat er input van belanghebbenden wordt opgehaald zodat “rond de zomer” de aangevulde visie kan worden uitgewerkt die vervolgens in december 2023 in definitieve versie door gemeenteraad vastgesteld kan worden. “We gaan hierover graag het gesprek aan met een brede groep belanghebbenden en belangstellenden”.

De samenstellers, tevens projectbegeleiders – bureau Pau, Urhahn en Rho adviseurs – hebben op grond van eerdere schetsen en masterplannen een richtinggevende visie ontwikkeld voorafgaand aan het definitieve beeldkwaliteitsplan, bestemmings- en omgevingsplan. Samenvattend gaat men uit van een groene parkachtige duurzame wijk met blokken diverse woningtypes rondom een binnenhof, naar Berlijns model. Straten worden verbonden met doorsteken en stegen. De wijk valt in twee segmenten. Naast de blokken aan de Havenkade komt er tussen Storkweg en Philipsweg een vergelijkbare autoluwe opzet, maar met een grotere binnentuin. 

Naast deze woningoplossing wordt aandacht gevraagd voor de oude ‘icoon’ de Havensilo en de komende hoogbouw tegenover het Cicero-pand. De silo samen met ‘de booghal’ aan het begin van de kade worden herbestemd met een voorkeur voor culturele functies, zolang “de functie moet niet concurreren met al aanwezige voorzieningen in Assen” (p.44). De digitale brochure telt 88 pagina’s, in pdf 45 pag. Opvallend detail is de inzet van een adviserend kwaliteitsteam: “Het Q-Team adviseert proactief over de uitwerking, ruimtelijke ambities en doet voorstellen voor verfijning of verbetering van de plannen. Zo ontstaat er meer maatwerk, waardoor planprocessen over het algemeen soepeler verlopen. Naast toetsing op ruimtelijke kwaliteit is ook sturing op ambitie en opgaveformulering een belangrijke rol van de gemeente.”

https://assen.bestuurlijkeinformatie.nl/Reports/Document/b4c0deb0-5f7c-4116-b1e3-5ce2ece4553f?documentId=48874b94-0c3e-48c8-883c-d75a5df61a6b

Op vrijdag 16 en zaterdag 17 juni “zijn er inloopbijeenkomsten in en rond de Hoge Graansilo in het Havenkwartier. Deze zijn bedoeld voor iedereen die betrokken is bij of geïnteresseerd is in de ontwikkelingen in het gebied.” Aldus B&W in begeleidende brief aan Gemeenteraad van Assen. Contactpersoon is Jan Kleine, bureau Pau.

——— + ———

Agenda Juni 2023 – Maand van de Architectuur

Op woensdag 21 juni zal Zef Hemel, hoogleraar planologie Rijksuniversiteit Groningen, een lezing houden – met aansluitend discussie – in de TechHub aan de Industrieweg 1 te Assen. Aanvang 16.00 uur. Er is koffie en thee aanwezig. Toegang vrij.

Zef Hemel is een bekende publicist en stedenbouwdeskundige die zich in het openbaar kritisch heeft uitgelaten over ruimtelijke ordening in Nederland. De lezing gaat onder meer over de stad als creatieve omgeving en de herinrichting van Nederland. Daarbij heeft hij zich recent toegelegd op de ontwikkelingen in Noord-Nederland. Meer info: zefhemel.nl.

Aansluitend, op dinsdag 20 juni, woensdag 21 juni en donderdag 22 juni is bij DeFKa Research aan de C.T.Storkweg 2C een presentatie te zien van gebouwen en stadsgezichten in Assen, veelal afkomstig uit vorige architectuurtentoonstellingen. 

In 2023 is het thema van de Dag van de Architectuur: Toegang | Toegankelijkheid.

DeFKa Research is geopend op deze dagen van 11.00 tot 15.00 uur. C.T.Storkweg 2C, 9403 AG Assen

DeFKaresearch.com – info@defka.nl  – 0592 315316

——- + ——-

München in transformatie

De verschillen in cultuurinteresse tussen Duitsland en andere landen, bijvoorbeeld Nederland, zijn aanmerkelijk. De verschillen tussen regio’s binnen een landsverband doen daar vaak nog een schep bovenop. München is anders dan Berlijn, anders dan Bremen, anders dan Düsseldorf. De stad kan intimiderend werken als je oog alleen getrokken wordt door de Wittelsbach- en Ludwig-architectuur. De Residenz en de Pinacotheken herbergen een enorme hoeveelheid kunst en vormgeving. Het dragen van een paar goede wandelschoenen is aan te bevelen. Daarnaast biedt München een fraaie dosis hedendaagse kunst zoals in het Lenbachhaus. We zagen daar een stevige onderzoekspresentatie op grond van de Almanak van der Blauen Reiter (1912). Een langer lopend project, sinds 2020, dat deze beweging plaatst tegenover andere, modernere, collectieven en groepsprocessen: “Gruppendynamik, Kollektive der Moderne”. Maar ook minder opvallende ruimtes zoals het Kunstpavillon in de oude Botanische tuin met een manifest van stripkunstenaars, die Comic-Gewerkschaft, en galerie Braun-Falco met een fraaie expositie van ‘classic’ schilderijen van Lars Teichmann.

Wat ook intrigeert zijn de opdrachten die de Nederlandse architectenbureaus ZUS en  De Zwarte Hond in deze stad uitvoeren. ZUS ism Site Practice bemoeit zich (2023) met het Fritz-complex in de wijk Neuperlach en ze maken er een duurzaam, hybride, culturele, klimaatneutrale modelbuurt van. DZH nam onder het credo ‘la verde vita’ de wijk Moosach onder handen (2021): “Het doel is het creëren van een integraal, toekomstbestendig en stedelijk stadskwartier met 900 extra wooneenheden”.  Ook deze wijk bevindt zich buiten het centrum.

Jade: terreinverkenningen

Het toeval wil dat zowel DeFKa Research als De Zwarte Hond werden benaderd door de Jade Hochschule/University in Oldenburg om met studenten een stedenbouwkundig project op te zetten. Dat leidde in Assen tot twee gebiedsanalyses, namelijk het Havenkwartier en het Stationsgebied Zuid. 

Het Havenkwartier wordt omsloten door Industrieweg, spoorweg Assen-Groningen en de Noordwillemskanaal. Op dit moment is het gebied nog bebouwd met industriële loodsen, garages en kleine bedrijven. De studenten concentreerden zich binnen een nieuwbouwopdracht op woongenot, infrastructuur, mobiliteit en vooral energievoorziening. De einduitkomsten werden op vrijdag 3 februari 2023 gepresenteerd in het Universiteitsgebouw. Een voorzet is te lezen in het boek DeFKaHaven dat een procesverslag bevat van het onderzoek dat door studenten in het Havenkwartier ter plekke is uitgevoerd met medewerking van DeFKa en TecHub.

Op 27 januari 2023 lichtten Jade studenten in de Raadszaal van de Gemeente Assen hun analyses van het stationsgebied toe. Het te bebouwen terrein wordt nu nog bepaald door hoofdzakelijk kantoren en wordt ingesloten door spoorweg Assen-Zwolle en de verkeerstunnel in de Overcingellaan. Ook hier veel aandacht voor infrastructuur met accenten op verblijfskwaliteit, groene voorzieningen (“spoorweg park”, “rooftop landscape”) en diversiteit in architectuur. Opvallend in een aantal voorstellen was de verplichte  ‘Kindergarten’ maar ook de aanwezigheid van buurtvoorzieningen en winkels. De aantrekkelijkheid van de wijk zou mensen van buiten aantrekken en ‘vertrek’ – elders shoppen en verkeren – voorkomen.

defkaresearch.com/havenkwartier

———-+———-

Wat Erfgoed doet – Monumentendag 2022

Researchteam DeFKa ziet af van aanspraak op Huize Tetrode

Provinciehoofdstad Assen wordt de stad van paleizen genoemd. Weliswaar is het  aantal beperkt en zijn deze fraaie villa’s niet zo oud. Toch liggen ze wel fraai geparkeerd aan, of in de buurt van, de 19e eeuwse Vaart. Dus zou je denken dat Assen heel zorgvuldig omgaat met het erfgoed dat voornamelijk ontstond na de toekenning van stadsrechten in 1809. Daar is het een en ander op af te dingen. Hoogstwaarschijnlijk is het behoud van een aantal monumentale panden voornamelijk te danken aan vermogende burgers en bewindspersonen die graag in het groen of aan het water willen en konden wonen. 

Maar laten we ons beperken tot een tweetal paleizen die het jonge Assen destijds extra aanzien gaven. Het gaat om de Noordersingel 29-31 waar ooit het Emacipatiebureau en de PTT was gevestigd en dat pal naast het huidige Gemeentehuis staat. Dit pand, oorspronkelijk een (dubbel) woonhuis, is gebouwd in 1880 en werd of wordt door de gemeente Assen te koop aangeboden. Het Asser Kunstinitiatief DeFKa heeft in juni 2021 geopperd hier een Gemeentemuseum te vestigen, maar dit werd niet overgenomen. De plek zelf heeft nogal wat geschiedenis achter de rug, waarvan onder meer een tekst aan de zijkant van het pand getuigd.

Ander voorbeeld is het Tetterode gebouw uit 1822 vernoemd naar de familie Tetrode, of Tetterode, wiens (klein)zoon rechter werd in het Paleis van Justitie twintig meter verderop in de Brinkstraat. Van 1930 tot 1995 functioneerde het als Gemeentehuis voordat het nieuwe Gemeentehuis aan de Noordersingel tot stand kwam. De Provincie Drenthe nam het over om er kantoren in te vestigen en wil er nu weer van af. Dat het Drents Museum ook geen belangstelling meer heeft hiervoor, verbaast minder aangezien ze net voor een paar miljoen subsidie het eigen onderkomen met horeca fraai hebben uitgebreid. Ook voor het Tetterode gebouw had DeFKa ooit, vanaf 2012, interesse in verband met het vestigen van een locatie voor Hedendaagse Kunst. Ook dat pleidooi vond toen geen gehoor bij de toenmalige wethouder van cultuur en zijn provinciale collega.

Het lijkt er sterk op, nu het Tetrodepand opnieuw aangeboden wordt, dat de gemeente Assen, indien ze het terugneemt, als vanouds kiest voor een marktgerichte oplossing. Dat wil zeggen dat de voorkeur uitgaat naar verkoop ten gunste van vastgoed en luxe appartementen. Daarvoor is wel een Raadsbesluit nodig of men moet het direct voorleggen aan de Asser bevolking om hen te vragen wat te doen met dit Rijksmonument waar ooit getrouwd kon worden en met een schitterende tuin aan de Singelkant. De tuin is op 10 september, Monumentendag, wel te bezichtigen maar het huis zelf is gesloten.

Het Researchteam DeFKa heeft echter geen belangstelling meer om het pand een mooiere bestemming te geven. Hetzelfde geldt voor de Noordersingel of ander leegstaand erfgoed in de binnenstad zoals bioscoop Diana, of de KINKruimte in het DNK. DeFKa richt zich nu op de nieuwe ontwikkelingen in het Havenkwartier en hoopt daar ruimte te creëren voor een permanente opstelling voor hedendaagse kunst, cultuuronderzoek en architectuur. Liefst aan het begin van de Havenkade. Dit deel van de stad verdient het om mee te werken aan een dynamische impuls richting stedelijk denken en ontspannen verblijf. Een intelligent regio-cultuurbeleid in combinatie met een integraal ruimtelijke visie kan hierbij helpen.

Omgevingsvisie anno 2023

Hieronder de laatste alinea uit de DeFKa Research-blog op https://defkaresearch.com/havenkwartier/. De Nieuwe Visie zou nu moeten gelden tot 2050 waar tot voor kort nog 2040 als streefdatum werd genoemd:

Voorheen het Asser Architectuurpodium Cerclemeudon.nl heeft over de Omgevingsvisie reeds een aantal keren bericht, onder anderen op 28 juni 2017, op 22 april 2021 en op 25 februari 2022. Het is met name van belang in verband met de ontwikkeling van het Havenkwartier dat belanghebbenden zich goed op de hoogte stellen van hun mogelijkheden die ze rechtens kunnen onderzoeken. Kijk op https://www.assen.nl/omgevingswet-0 . Nog steeds geldt: ‘Samen maken we de stad’ en vooral niet vergeten de allesomgevende natuur erbij te betrekken. Zodat de grote lijnen toegepast kunnen worden op kleine schaal en dat lokale voorbeeldprojecten op hun beurt de grote lijnen kunnen corrigeren en inspireren. Zodat stedenbouw en architectuur elkaar natuurinclusief aanvullen.

———- ———-

Kunstpodia

In de publicatie -Kunstpodia: Een internationaal perspectief- en op het symposium van jongstleden 8 juli onder de titel -Beeldende kunst in het hart van de samenleving- wordt veel gepleit voor kunstpodia. Het Mondriaanfonds heeft hiertoe onderzoek laten doen naar goed geïnstitutionaliseerde instellingen die inmiddels ‘too big to fail’ zijn geworden. Denk aan Wiels, KW Berlijn, Palais de Tokyo.

DeFKa pleit daarnaast met klem voor lokale initiatieven en kleinere collectieven die hedendaags en experimenteel transdisciplinair de eigen tijd in beeld brengen. Ook buiten de grote steden en subsidiemodellen. De marge is het probleem niet, het is wel de erkenning die vaak ontbreekt.

Het symposium had overigens een interessant forumlid, Jordy Clemens, wethouder cultuur te Heerlen: “De stad moet het podium zijn, waarbij de hele stad fungeert als ecosysteem. Daarvoor heb je een goede infrastructuur nodig van instellingen en podia, maar ook voldoende rauwe randjes, verlaten pandjes en tochtige hoekjes waar zich nieuwe dingen kunnen ontwikkelen.’’ En wat is daarvoor nodig: “Erkenning is van groot belang, zowel op lokaal niveau als landelijk. Daarbij dient verder gekeken te worden dan de usual suspects. Wees trots en spreek het uit!’’ Even later: “We moeten niet vergeten te dromen en het onmogelijke van elkaar te vragen. Immers als je dan de helft krijgt, ben je al een heel eind. Als wethouder zou ik vaker overvraagd willen worden. In de dagelijkse praktijk komen er maar weinig instellingen en kunstenaars langs die dingen vragen die niet kunnen. Het mag allemaal best gekker en groter.’’ Aldus de samenvatting van het Mondriaanfonds (nieuwsbrief plus foto 14 juli 2022).